19η Μαΐου, Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου
Ιατρός, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Πιερίας
Στις 19 Μαΐου συμπληρώνονται 91 χρόνια από την ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ, αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα, τη μαρτυρική αυτή πόλη του Πόντου, για να ολοκληρώσει τη γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.
Η εγκληματική πορεία αφανισμού του χριστιανικού πληθυσμού Αρμενίων και στη συνέχεια των Ελλήνων του Πόντου, ολοκληρώθηκε με τον ξεριζωμό από τις πατρογονικές τους εστίες, όσων είχαν απομείνει στη ζωή, μετά τους φοβερούς διωγμούς και την εξόντωση. Αφανισμού του Ελληνισμού μετά από μια συνεχή, ένδοξη παρουσία 3.000 χρόνων στην περιοχή.
Αυτή η εξόντωση και ο ξεριζωμός αποτελεί μία από τις πιο στυγερές σελίδες της Ιστορίας και αποτελεί ύβρη και έγκλημα κατά του ανθρώπινου γένους.
Η 19η Μαΐου στην Τουρκία εορτάζεται ως εθνική γιορτή νίκης επί των Ελλήνων.
Αυτή την ημέρα επέλεξε το Φεβρουάριο του 1994 το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού μετά από προσπάθειες Ποντίων δεύτερης και τρίτης γενιάς, κυρίως του Μιχάλη Χαραλαμπίδη, του καθηγητή πανεπιστημίου Κώστα Φωτιάδη, ο οποίος συνέγραψε τους 14 τόμους των ντοκουμέντων της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού, και άλλων επιστημόνων.
Η Διεθνοποίηση της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού είναι πρώτιστο καθήκον. Μεγάλο χρέος της Πολιτείας και όλων μας.
Ποιοι είναι αυτοί όμως για τους οποίους μιλάμε; Ποια είναι η ιστορία αυτών των Ελλήνων με το αρχαιοπρεπές ελληνικό ιδίωμα, με την Ιωνική διάλεκτο που με πείσμα διατήρησαν μέχρι σήμερα και για 3000 χρόνια;
Η περιοχή του Πόντου είναι γνωστή στους αρχαίους Έλληνες από τους μυθικούς χρόνους. Εκεί κατοικούσαν οι θρυλικές Aμαζόνες.
Ο Ιάσωνας, ο Φροίξος και η Έλλη, ο Βασιλιάς Αιήτης, η Ιφιγένεια, ο Προμηθέας Δεσμώτης, ο Διομήδης και πολλοί άλλοι, είναι πρόσωπα της Ελληνικής μυθολογίας στενά και φιλικά συνδεδεμένα με την αγαπημένη γη του Πόντου.
Φεύγοντας από το μύθο και περνώντας στην Ιστορία, η πρώτη πόλη που ίδρυσαν οι Έλληνες στον Πόντο είναι η Σινώπη, από τους Ίωνες της Μιλήτου το 800 π.Χ. Γρήγορα ακολούθησε η ίδρυση της Αμισού, των Κοτυώρων, της Κερασούντας και της Τραπεζούντας, "πόλεως Ελληνίδος Οικουμένης εν τω Ευξείνω Πόντω "όπως αναφέρει ο Ξενοφών, περιγράφοντας την πορεία των Μυρίων από την περιοχή, στο βιβλίο "Κύρου ανάβασις" όπου και περιγράφει την πρωτοφανή φιλοξενία.
Στενοί είναι οι εμπορικοί και φιλικοί δεσμοί με τα άλλα ελληνικά κράτη και κυρίως με την Αθήνα. Γνωστές είναι οι επισκέψεις του Περικλή στον Πόντο και τη βοήθεια που έδωσε όταν χρειάστηκε στην πόλη της Σινώπης.
Γνωστή είναι και η ιστορία των Μιθριδατών βασιλέων του Πόντου που απείλησαν την ενότητα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Ο Πόντος ήκμασε και κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Επί μία χιλιετία στάθηκε το ακριτικό οχυρό, ο προπυλώνας της Αυτοκρατορίας ενάντια στους πολλούς εχθρούς της. Πολλές ποντιακής καταγωγής οικογένειες ανήκαν στην τάξη της βυζαντινής αριστοκρατίας.
Η φήμη των ακριτών του πόντου, διαδόθηκε σ’ όλη την αυτοκρατορία μέσα από τα τραγούδια και τα ακριτικά έπη που διηγούνται τα κατορθώματά τους και εξυμνούν την άφθαστη ανδρεία τους.
Μετά την κατάλυση του βυζαντινού κράτους από τους σταυροφόρους το 1204 ιδρύεται από τους αδελφούς Αλέξιο και Δαυίδ ανεξάρτητο βασίλειο, γνωστό και ως αυτοκρατορία των Μεγάλων Κομνηνών. Στα 257 χρόνια της η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας γνώρισε μεγάλη οικονομική ευμάρεια και πολιτιστική ακμή. Αυτή διήρκησε ως το 1461, οκτώ χρόνια μετά την άλωση της Πόλης, οπότε υπέκυψε και ο Πόντος στους Οθωμανούς.
Σε όλη τη διάρκεια των αιώνων ο Πόντος ανέπτυξε ένα σπουδαίο πολιτισμό, τις επιστήμες και την οικονομία του.
Μας έδωσε στην αρχαιότητα τον Διογένη το Σινωπέα, σπουδαίο κυνικό φιλόσοφο, τον Ηρακλείδη τον ποντικό, τον Στράβωνα το μεγαλύτερο γεωγράφο της αρχαιότητας, στο Μεσαίωνα τον Βησσαρίωνα από τους πρωτεργάτες της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης, τον Γεώργιο Τραπεζούντιο, αργότερα τους Καρατζάδες, τους Μουρούζηδες, τους Υψηλάντες, πρωτεργάτες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, σημαντικούς ιεράρχες και πολλούς άλλους.
Στην Τραπεζούντα τον 7ο αιώνα ξακουστή ήταν η αστρονομική Σχολή. Φάρος μόρφωσης ήταν το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας από τον 17ο αιώνα, καθώς και αυτό της Αργυρούπολης, το ημιγυμνάσιο της Κερασούντας, της Σινώπης, Αμισού και τόσων άλλων πόλεων. Σε όλο τον Πόντο λειτουργούσαν 1047 σχολεία με 1247 καθηγητές και δασκάλους και 75.953 μαθητές και μαθήτριες.
Αξιόλογη ήταν η Αρχιτεκτονική που είχε αναπτυχθεί σ’ όλη αυτή την περίοδο, καθώς και η Αστρονομία, η Φυσική και τα Μαθηματικά. Τα Μοναστήρια του Πόντου το 13ο και 14ο αιώνα ήταν σχολεία σοφίας. Εκεί καλλιεργούσαν τα μαθηματικά και την αστρονομία μαζί με τη θεολογία και τη φιλοσοφία και ήταν η παρηγοριά και βοήθεια στους μετέπειτα δύσκολους χρόνους των διωγμών.
Οι βίαιοι εξισλαμισμοί άρχισαν αμέσως μετά την πτώση της Τραπεζούντας και σε μία δεύτερη περίοδο, το 1648-1687 από τις πιέσεις των Ντερεμπέηδων. Πολλοί από αυτούς εκτουρκίστηκαν και άλλοι διατήρησαν την ποντιακή τους ταυτότητα. Ένα σημαντικό μέρος συνέχισε να διατηρεί κρυφά τη θρησκεία του.
Οι κρυπτοχριστιανοί υπάρχουν και σήμερα στον ιστορικό Πόντο. Και για να χρησιμοποιήσουμε τη φράση ενός Ποντίου μελετητή, αλήθεια ποιος χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση του θρησκευτικού συναισθήματος;
Μόνο στην Τουρκία συμβαίνει αυτό στον 21ο αιώνα τη στιγμή που η χώρα αυτή θέλει να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής οικογένειας.
Το τελευταίο κύμα εξισλαμισμού συμπίπτει χρονικά με τη γενοκτονία 1916-1923 που εξαπέλυσαν οι Τούρκοι κατά του χριστιανικού πληθυσμού στον Πόντο.
Το 1915 ήταν μία χρονιά ορόσημο για τον Ποντιακό ελληνισμό. Βάσει όμως ενός σχεδίου καλά προμελετημένου που άρχιζε πολύ νωρίς.
Τρεις μήνες πριν την έναρξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο της εξόντωσης των χριστιανών, με διωγμούς, σφαγές, εκτοπίσεις, ομαδικούς βιασμούς και κάθε άλλη θηριωδία που είναι ασύλληπτη για τον κοινό νου και προκαλεί φρίκη μόνο από την περιγραφή.
Ποτέ η ανθρωπότητα δεν γνώρισε τέτοια κτηνωδία. Τέτοια που έκαναν τον Αμερικανό πρόξενο στην περιοχή να ομολογεί ότι ντρέπεται που ανήκει στο ανθρώπινο γένος.
Ο George Horton πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη, συγγραφέας του βιβλίου «Η Μάστιγα της Ασίας», λέει: «Η εξόντωση των Χριστιανών της Τουρκίας ήταν μια οργανωμένη σφαγή, η οποία έγινε σε μεγάλη κλίμακα και διαπράχθηκε πολύ πριν από την αποβίβαση Ελληνικών στρατευμάτων στην Σμύρνη».
Ο Γερμανός ανώτατος αξιωματικός Λίμαν φον Σάντερς, εμπνευστής του σχεδίου γενοκτονίας έλεγε στους Τούρκους για τα σχέδια εξόντωσης: «Σας διαβεβαιώ, με το σύστημα που προτείνω, ο θάνατός τους θα είναι βέβαιος. Η μισητή και άτιμη αυτή ράτσα θα ξεκληριστεί και θα χαθεί για πάντα».
Σε άπειρες περιπτώσεις συγκέντρωναν τα γυναικόπαιδα και τους ηλικιωμένους ανά 300-400 ή 600 άτομα και τα κλείδωναν σε σπίτια ή σχολεία και τους έκαιγαν ζωντανούς. Κανείς δεν άκουγε τις σπαραξικάρδιες κραυγές τους.
Παιδιά σφάζονταν ή κρεμόντουσαν από το σαγόνι με το τσιγκέλι. Βιασμοί και θάνατος ακόμη και μέσα στις εκκλησίες όπως του Αγ. Ιωάννη του Βαζελώνος. Φρίττει ο νους του ανθρώπου.
Πολλοί ιεράρχες, ιερείς, σφάχτηκαν και σταυρώθηκαν. Πολλά σώματα παιδιών, κοριτσιών, βρέθηκαν κομμένα σε κομμάτια. Κυριολεκτική κατακρεούργηση του Έθνους.
Έχει πολλές σελίδες ηρωισμού η ιστορία του Πόντου.
Το 1680, 150 χρόνια πριν το Ζάλογγο, 30 Ελληνοπούλες από την Πάφρα κλείστηκαν στο αρχαίο κάστρο του 650 πχ σε 150 μέτρα ύψος κοντά στον Άλυ ποταμό και χορεύοντας έπεσαν η μία μετά την άλλη στο γκρεμό και κομματιάστηκαν για να μη πέσουν στα χέρια του Αλή μπεη.
Η Daily Telegraph στις 6 Ιουνίου 1921 αναφέρει μαρτυρίες αμερικανών αυτοπτών μαρτύρων που βρέθηκαν στην περιοχή ως μέλη ανθρωπιστικών επιτροπών και με φρίκη περιγράφουν τις αγριότητες που διεπράχθησαν σε παιδιά, γυναίκες και γέροντες.
Οι άνδρες είχαν πιο πριν εξοριστεί, βλέπετε, μάζευαν τους άνδρες από 16 έως 65 ετών και τους έστελναν στα φοβερά τάγματα εργασίας, λευκού θανάτου απ’ όπου ελάχιστοι ή κανείς δεν επέστρεφε ζωντανός. Γι’ αυτό συναντάμε σχεδόν πάντα γέρους και γυναικόπαιδα θύματα σφαγής και να καίγονται ζωντανοί στις πόλεις και τα χωριά του Πόντου.
Σε χωριό της περιοχής Μερζιφούντας, έκλεισαν εντός του ναού 535 Έλληνες και τους κατέσφαξαν διασωθέντων μόνο τεσσάρων. Πρώτους έσφαξαν 7 ιερείς με τσεκούρι μπροστά στην πόρτα του ναού.
Μέσα από τους διωγμούς αυτούς αναπτύχθηκε ένα ένδοξο αντάρτικο, κυρίως από τους Παφραίους και τους κατοίκους της Σάντας. Για να σωθούν οι οικογένειές τους, ακολούθησαν τους καπεταναίους στα δύσβατα βουνά.
18.000 αντάρτες δημιούργησαν συντριπτικά πλήγματα στον τουρκικό στρατό, που για να τους αντιμετωπίσει απασχολούσε δύο ολόκληρες στρατιές. Και εδώ γράφτηκαν ένδοξες σελίδες που η ιστορία δυστυχώς αγνοεί.
Τα αθώα θύματα εξοντώθηκαν όχι για κάτι που έκαναν, αλλά γι’ αυτό που ήταν, δηλ. Έλληνες και Χριστιανοί.
Στην περίπτωση της Ποντιακής Γενοκτονίας έχουμε δολοφονία μελών της συγκεκριμένης εθνικής ομάδας, σοβαρή προσβολή της φυσικής και πνευματικής ακεραιότητας, υποβολή της σε συνθήκες διαβίωσης που συνεπαγόταν τη μερική ή ολική φυσική της καταστροφή. Έχουμε βίαιη μεταφορά παιδιών σε άλλη εθνική ομάδα. Όλες δηλαδή οι πράξεις που σύμφωνα με τις διατάξεις της σύμβασης για την πρόληψη και την καταστολή του εγκλήματος της γενοκτονίας που υιοθέτησε η γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 8-12-1948, στοιχειοθετούν αυτό το μεγάλο έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα, το έγκλημα της Γενοκτονίας.
Οι 353.000 Έλληνες που σφαγιάσθηκαν ανέρχονται στο 50% και πάνω του συνολικού Ελληνικού πληθυσμού.
Με τη συνθήκη της Λωζάνης έκλεισε το ζήτημα της ανταλλαγής των Ελλήνων του Πόντου. Μία μαύρη σελίδα για τον ελληνισμό και όλη την ανθρωπότητα. Ακολούθησε μία ένοχη σιωπή 70 χρόνων στο όνομα του δόγματος της ακεραιότητας της Τουρκίας και της ελληνοτουρκικής φιλίας, με αποτέλεσμα την αποφυγή κάθε μορφωτικής, επιστημονικής αναφοράς στην περιοχή του ιστορικού Πόντου. Αυτή η νοσηρή κατάσταση, η ντροπιασμένη σιωπή, έληξε με την ομόφωνη απόφαση της Ελληνικής Βουλής να ορίσει τη 19η Μαΐου ως ημέρα Εθνικής Μνήμης της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού.
Τα τελευταία όμως χρόνια, βλέπουμε ότι όλο και λιγότερο αναφέρεται ο όρος γενοκτονία. Και το χειρότερο είναι ότι γίνονται προσπάθειες απογύμνωσης του περιεχομένου της 19ης Μαΐου.
Δεν γίνονται προσπάθειες για προώθηση στους διεθνείς οργανισμούς του μεγάλου αυτού προβλήματος. Πώς να το υιοθετήσουν οι άλλες χώρες όταν εμείς σιωπούμε. Υπάρχει βαρύτατη ευθύνη σε όλους ανεξαιρέτως.
Το Ελληνικό Κοινοβούλιο αθετούσε να εκδώσει τα ντοκουμέντα της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού, όπως ήταν δέσμευσή του. Τελικά κατόπιν πιέσεων αποφασίστηκε η έκδοσή τους σε ένα τόμο μεταφρασμένο σε έξι γλώσσες. Οι μεταφράσεις είναι έτοιμες αλλά η έκδοση δεν προχωρεί.
Η Ελλάδα, για να έχει και κάποιο πραγματικό περιεχόμενο η φιλία, η οποία πράγματι πρέπει να επιδιώκεται, πρέπει να ζητήσει επίσημα από την Τουρκία την αναγνώριση της γενοκτονίας. Αυτό θα έχει και μία μεγάλη και βαθειά απελευθερωτική αξία και ένα απελευθερωτικό μήνυμα για την ίδια την τουρκική κοινωνία.
Σήμερα η Ελλάδα πρέπει να κοιτάξει με μεγαλύτερη προσοχή και να διαμαρτυρηθεί για το διωγμό των ελληνόφωνων του ιστορικού πόντου από το τουρκικό καθεστώς, που στην ουσία είναι εξισλαμισθέντες Έλληνες ή κρυπτοχριστιανοί, και να προωθήσει την προστασία από τους Διεθνείς Οργανισμούς της Ιωνικής αυτής διαλέκτου που ακόμη και σήμερα ομιλείται στις περιοχές του Πόντου καθώς και την συντήρηση των ιστορικών μνημείων που σήμερα, πολλά από αυτά απειλούνται με καταστροφή εξ αιτίας ουσιαστικής εγκατάλειψης.
Εκτός αυτού, επιτέλους να συμπεριληφθεί στα σοβαρά η ιστορία του ποντιακού ελληνισμού στα εγχειρίδια του γυμνασίου και λυκείου, της ελληνικής ιστορίας. Είναι ντροπή η έλλειψη αυτή για 80 χρόνια τώρα.
Προ ετών υπήρξε μια πρωτοβουλία δυο Ελλήνων Ευρωβουλευτών να τεθεί θέμα Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων με την υποστήριξη του αρμόδιου Ολλανδού ευρωβουλευτή. Είναι κάτι, αλλά σαφώς δεν αρκεί.
Ένα σημαντικό βήμα έγινε με την απόφαση του Σουηδικού κοινοβουλίου στις 11 Μαρτίου 2010 να αναγνωρίσει την γενοκτονία των Ποντίων, Αρμενίων και Ασσυρίων.
Του Κοινοβουλίου μιας χώρας, της Σουηδίας, που κατέχει πρωτεύουσα σημασία στον Παγκόσμιο Χάρτη και στον χάρτη του Πολιτισμού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όμως εδώ στην Ελλάδα επικράτησε άκρα του τάφου σιωπή. Ούτε η Κυβέρνηση, ούτε κανένα κόμμα εξέδωσαν ανακοινώσεις σχετικά. Από την άλλη, στην Τουρκία με πρωτοβουλία την οποία υπογράφουν ενενήντα ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες και διανοούμενοι Τούρκοι, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση Μνήμης για τους 1,5 και πλέον εκατομμυρίων Αρμενίων θυμάτων της γενοκτονίας, στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης στις 24 Απριλίου 2010, ημέρα που άρχισαν οι βιαιοπραγίες και η γενοκτονία των Αρμενίων το 1915.
Οι Τούρκοι διοργανωτές της εκδήλωσης κάλεσαν τους συμπολίτες τους να υποκλιθούν τιμώντας τη Μνήμη τους «ντυμένοι στα μαύρα σιωπηρά, με κεριά που θα ανάψουμε για την ψυχή τους, με λουλούδια. Ο πόνος αυτός είναι δικός μας, το πένθος ανήκει σε όλους μας», ανέφεραν στο κάλεσμά τους.
Πριν λίγο καιρό το τοπικό Κοινοβούλιο της Καταλωνίας απηύθυνε ομόφωνα πρόταση προς το Συμβούλιο της Ισπανίας να αναγνωρίσει την Γενοκτονία των Αρμενίων και των Ελλήνων του Πόντου.
Πέρυσι ομόφωνα η Κυβέρνηση της Νότιας Αυστραλίας αναγνώρισε την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Δεν μπορεί όλα αυτά τα ξένα κοινοβούλια, πολλές πολιτείες των ΗΠΑ, να αναγνωρίζουν την γενοκτονία των Ελλήνων παρά τις πιέσεις που τους εξασκούνται και η Ελλάδα να σιωπά.
Ας ακολουθήσουμε όλοι μας, τα κόμματα και η κυβέρνηση, το παράδειγμα του Κυβερνήτη της Ν. Υόρκης Τζωρτζ Πατάκη που αναγνώρισε τη γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού και κήρυξε τη 19η Μαΐου ως Εθνική γιορτή της Πολιτείας του, όπως και το παράδειγμα πολλών άλλων Πολιτειών της Αμερικής οι οποίες αναγνώρισαν την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, χάρη όμως στην προσπάθεια μεμονωμένων προσωπικοτήτων, Συλλόγων και Οργανώσεων. Το οφείλουμε στην Ιστορία μας, το οφείλουμε στις ψυχές και την μνήμη των αγαπημένων μας προγόνων.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν έκφραση ρεβανσισμού. Το μίσος το ζήσανε οι αγαπημένοι μας πρόγονοι και ξέρουμε τι σημαίνει. Εκφράζουμε αγάπη για την ιστορία μας, απαιτούμε δικαίωση κι αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης.
.jpg)
